Të drejtat e punëtorëve

Workers' rights - Albanian

Të drejtat tuaja si punëtor mbrohen nga ligji i Mbretërisë së Bashkuar.

Disa të drejta zbatohen sapo të merrni një punë, të tjera varen nga sa kohë punoni. Kjo fletëpalosje përcakton se çfarë duhet të prisni nga punëdhënësi juaj. Këto janë të drejtat tuaja ligjore.

Të drejtat tuaja të punës

Paga minimale kombëtare

Nëse jeni në një punë të përhershme, me një kontratë afatshkurtër ose punoni për një agjenci, minimumi që duhet të merrni është Paga minimale kombëtare ose Paga kombëtare e jetesës, në varësi të moshës tuaj.

Nëse jeni me pagesën e "punës me copë" (për numrin e artikujve që plotësoni, paketoni ose zgjidhni), ju duhet të fitoni të paktën pagën minimale përkatëse në orë.

Ka disa përjashtime përfshirë të vetëpunësuarit dhe punëtorët vullnetarë. Për të mësuar më shumë, vizitoni www.gov.uk dhe kërkoni për 'NMW'.

Një fletëpagesë e detajuar

Ju duhet të merrni një fletëpagesë në ditën që paguheni, e cila tregon pagën tuaj bruto dhe pagesën tuaj neto (e marrë në shtëpi). Ai duhet të tregojë shumën dhe arsyen për çdo zbritje të marrë nga paga juaj. Zbritjet që ndryshojnë sa herë që paguheni, të tilla si taksat dhe Sigurimet Kombëtare, duhet të renditen në çdo fletëpagesë. Ju duhet të merrni pagesën tuaj të rënë dakord në kohë, duke përfshirë çdo pagesë për pushime ose sëmundje që ju takon.

Orët e punës

Ju nuk duhet të punoni më shumë se 48 orë në javë, duke përfshirë çdo punë jashtë orarit, përveç nëse keni zgjedhur ta bëni këtë.

Ju keni të drejtë për të paktën një ditë pushim në javë, ose dy ditë çdo dy javë. Nëse punoni më shumë se gjashtë orë në ditë, duhet të bëni një pushim prej të paktën 20 minutash.

Leja vjetore

Ju keni të drejtë me ligj për një numër minimal javësh pushime me pagesë në vit, duke filluar nga dita e parë e punës. Kjo përfshin punëtorët me kohë të pjesshme, orë zero dhe punëtorë me kontratë me afat të caktuar.

Shuma e pushimeve që merrni varet nga ditët ose orët që punoni. Ai bazohet në orët tuaja normale të punës (proporcionale për punëtorët me kohë të pjesshme), të përllogaritura gjatë kohës që punoni për punëdhënësin tuaj dhe duhet të paguhet me pagën tuaj normale të punës.

Kur të largoheni nga puna, çdo leje që ju detyrohet duhet t'ju paguhet. Nëse punëdhënësi juaj nuk do t'ju lejojë të merrni ndonjë pushim ose ju detyrohen pagesa për pushime, mund të kontaktoni linjën e ndihmës Acas ose Citizens Advice (Këshillimi për Qytetarët) për udhëzime në lidhje me kthimin e parave.

Mësoni më shumë rreth 'të drejtave të pagave dhe punës' në gov.uk.

Zbritjet e pagave

Punëdhënësi juaj mund të bëjë vetëm disa zbritje nga pagat tuaja dhe ato duhet të renditen në fletën tuaj të pagës.

Ju duhet të merrni gjithmonë 'shumën neto' të treguar pas zbritjeve. Disa zbritje janë statutore, si taksat dhe Sigurimet Kombëtare, të tjera për të cilat mund të keni rënë dakord, të tilla si tarifat e strehimit ose transportit.

Disa zbritje në kontrata mund të mos jenë të ligjshme. Edhe zbritjet për të cilat keni rënë dakord nuk duhet ta çojnë pagën tuaj nën pagën minimale, përveçse një shume të kufizuar për strehim. Nëse nuk jeni të sigurt, ju lutemi na kontaktoni.

Paga për sëmundje

Kontrata juaj duhet të tregojë se çfarë pagese do të merrni nëse jeni të sëmurë dhe nuk mund të punoni. Shuma minimale që ju takon në Mbretërinë e Bashkuar është Pagesa Statutory Sick (Pagesa ligjore për sëmundjet). Kjo vlen kur jeni larg punës për katër ose më shumë ditë rresht. Kontrata juaj mund t'ju japë pagesë ose përfitime shtesë në rrethana të tjera.

Shëndeti dhe siguria

Punëdhënësi juaj ka një përgjegjësi ligjore për shëndetin dhe sigurinë tuaj në punë. Ju duhet të merrni informacion, trajnim, veshje mbrojtëse dhe çdo zëvendësim të nevojshëm pa pagesë, sipas rastit.

Termat dhe Kushtet

Ju duhet të merrni një dokument që tregon kushtet kryesore të punës tuaj kur të filloni punën. Ky dokument përfshin një 'deklaratë kryesore' e cila duhet t'ju jepet në ditën tuaj të parë të punës dhe duhet të përfshijë:

• Emrin tuaj
• Emrin dhe adresën e punëdhënësit tuaj
• Titullin e punës ose përshkrimin e punës dhe datën e fillimit
• Vendin e punës, i cili duhet të përfshijë të gjitha vendndodhjet
• Sa dhe sa shpesh do të paguheni
• Orët dhe ditët e punës, dhe nëse ato do të ndryshojnë
• Të drejtën për pushime (përfshirë festat publike)
• Sa kohë pritet të zgjasë puna
• Kohëzgjatjen dhe kushtet e periudhës së provës
• Trajnimin e detyrueshëm
• Çdo përfitim tjetër (drekë, kupona për kujdesin e fëmijëve)

Në ditën tuaj të parë të punës, punëdhënësi juaj duhet t'ju tregojë gjithashtu për:

• Pagën për sëmundje dhe procedurat
• Pushimet e tjera me pagesë
• Periudhat e njoftimit

Ju duhet të merrni një deklaratë më të detajuar me shkrim me më shumë informacion, brenda dy muajve nga fillimi i punës.

Rreth GLAA

Gangmasters and Labour Abuse Authority (Autoriteti ndaj Gangmasterëve dhe Abuzimit me Fuqinë Punëtore - GLAA) është një organizatë e krijuar për të mbrojtur punëtorët nga shfrytëzimi. Ne punojmë me organizata partnere për të rritur ndërgjegjësimin, për të parandaluar shfrytëzimin dhe për të hetuar aktivitetet e palicensuara dhe të paligjshme në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar.

Ne kontrollojmë që punëtorët po trajtohen në mënyrë të drejtë dhe të ligjshme. Ne hetojmë çështje të abuzimit me fuqinë punëtore, të tilla si pagimi i pamjaftueshëm i pagave deri te veprat e skllavërisë moderne së punës së detyruar dhe trafikimit të qenieve njerëzore.

Skema jonë e licencimit rregullon bizneset që furnizojnë me punëtorë në sektorët e prodhimeve të freskëta dhe të hortikulturës për t'u siguruar që ato përmbushin standardet e punësimit të kërkuara me ligj. Kjo përfshin bujqësinë, hortikulturën, grumbullimin e butakëve dhe të gjithë procesin e përpunimit dhe paketimit të tyre.

Të gjithë 'gangmasterët' (kompanitë ose individët që furnizojnë punëtorë) në këta sektorë duhet të kenë një licencë GLAA dhe të jenë në përputhje me standardet e licencimit. Është vepër penale të operosh pa licencë në këta sektorë ose të përdorësh një gangmaster të palicensuar për të furnizuar me punëtorë.

Zbuloni shenjat

Ka një sërë shenjash që mund të tregojnë se dikush po shfrytëzohet ose kontrollohet. Këto mund të përfshijnë: 

• marrje pak ose aspak pagesë për punën
• detyrim pune me orë të gjata, pa pushim
• mospasje pasaporte, dokumente identiteti apo parash
• pamundësi për të komunikuar lirshëm
• Jetesë në strehim nën standardet më të nevojshme
• pasje lëndimesh të patrajtuara
• akumulim borxhesh për transport ose shërbime të padëshiruara
• I varur nga punëdhënësi për punë, udhëtim dhe strehim

Mund të mësoni më shumë se si të dalloni shenjat e shfrytëzimit të punës te www.gla.gov.uk.

Nëse nuk po merrni pagesën dhe kushtet që duhet të keni, apo keni ndonjë shqetësim ose dyshim për shfrytëzimin e punëtorëve, ju lutemi na kontaktoni pa vonesë.

Për të diskutuar të drejtat tuaja të punësimit me një këshilltar me përvojë, kontaktoni Byronë tuaj të Këshillimit për Qytetarët(Citizens Advice Bureau)ose telefononi linjën e ndihmës ACAS në 0300 123 1100.

Na kontaktoni

Na kontaktoni për këshilla, ndihmë ose për të raportuar një problem.

Telefononi linjën tonë të ndihmës falas, në mënyrë konfidenciale: 0800 432 0804

email: contact@gla.gov.uk

www.gla.gov.uk
për informacion dhe për të raportuar çështje

Në rast urgjence, nëse ekziston rreziku i rrezikut për jetën, përdoret dhunë ose kërcënoheni, telefononi policinë duke përdorur numrin 999.